Có rất nhiều giống gà quý hiện nay có đặc tính thịt thơm ngon bổ dưỡng, tuy nhiên khả năng sinh sản kém, ví dụ như gà đông tảo, gà hồ. Vì thế người chăn nuôi để nâng cao hiệu quả sinh sản và nhân giống cần áp dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo cho gà.
Dưới đây là hướng dẫn cơ bản giúp bà con có thể tự thụ tinh nhân tạo cho gà của nhà mình:
– Khai thác tinh dịch gà trống
* Dụng cụ cần chuẩn bị cho việc khai thác tinh
– Kéo cắt lông gà
– Cồn 70º và bông để vệ sinh hậu môn.
– Cốc , ống eppendoft
– Xilanh 1cc, hoặc ống thụ tinh nhân tạo
– dung dịch pha loãng (đối với những gà trống có tinh đặc nên pha loãng)
* Thời gian khai thác tinh
– Gà thành thục về tính dục (khoảng 7-8 tháng tuổi, đã gáy) cần được huấn luyện để lấy tinh.
– Gà được huấn luyện lấy tinh ít nhất là 10 ngày và được cách ly với gà mái ít nhất 3 ngày trước khi khai thác tinh.
– Thời gian lấy tinh tốt nhất để thụ tinh nhân tạo là vào buổi chiều 15-16h chiều hàng ngày, để khi thụ tinh cho gà mái đạt hiệu quả cao (do gà mái thường đẻ trong khoảng thời gian từ 9h – 15h hàng ngày).
– Dừng cho gà ăn uống trước khi lấy tinh khoảng từ 3-4 tiếng để đảm bảo tinh dịch không bị ô nhiễm phân.
* Thao tác Massage để lấy tinh gà trống.
– Cắt lông vũ và làm vệ sinh xung quanh vùng hậu môn của gà trống để tránh tinh dịch bị nhiễm bẩn khi khai thác.
– Đối với gà Đông Tảo do đặc thù chân to nên ta phải cầm nắm chắc nhưng vẫn để gà thoải mái thì hiệu quả lấy tinh sẽ cao, vậy nên ta cần có 2 người để lấy tinh. (hoặc khi đã thành thạo thì ta có thể tự sướng, tự xử. hehe)
– Thời gian mát-xa để gà trống có phản xạ xuất tinh tương đối nhanh (Từ 30 giây đến 1 phút)
Người thứ nhất giữ cố định gà nhưng phải để gà ở tư thế thoải mái, kéo duỗi 2 chân để kích thích gà phản xạ xuất tinh nhanh, có thể đặt gà nằm trên 1 mặt phẳng mềm đã được giữa chặt 2 đùi. Người thứ 2 dùng tay xoa từ lưng đến đuôi gà để kích thích đuôi dây thần kinh ở 2 bên sườn gà. Trong quá trình xoa nếu thấy phần hậu môn của gà có xuất hiện dịch nhầy và có phản xạ xuất tinh thì đưa cốc/ ống eppendoft hứng lấy tinh. Tinh dịch của gà là chất nhờn màu trắng (có thể là trắng loãng, trắng đục hoặc trắng sữa). Thế tích thu được thông thường là 0,01 đến 1,5ml
– Sau khi tinh được lấy xong, cần nhanh chóng đem thụ tinh nhân tạo luôn bởi tinh gà rất nhanh chết sau khi ra khỏi cơ thể gà trống.
Thụ tinh nhân tạo cho gà
– Thời gian thụ tinh tốt nhất trong khoảng 16 – 20h. Nếu thụ tinh buổi sáng, đa số gà vẫn chưa đẻ trứng, trong tử cung vẫn còn trứng nên sẽ ảnh hưởng đến tỉ lệ thụ tinh hiệu quả sẽ không đạt yêu cầu : Chỉ bằng 25-50% so với thụ buổi chiều. Mỗi tuần thụ tinh 2 lần.
– Nếu là tinh nguyên: dùng 0,01 – 0,02ml/con. Nếu là tinh đã pha loãng: Dùng 0,1 – 0,3ml/con. Tổng số tinh trùng cho 1 liều dẫn tinh ở gà là 120 – 150 triệu tinh trùng. Khoảng cách thời gian dẫn tinh thích hợp cho gà mái là 3-4 ngày hay 2 lần/tuần. Thời điểm dẫn tinh thuận lợi nhất là buổi chiều (16-18h) khi gà mái đã đẻ xong.
– Trứng thu được ta cần bảo quản trứng đúng cách trước khi đem ấp nở.
* Thao tác thụ tinh nhân tạo cho gà
Chuẩn bị sẵn tinh vào xilanh/ống thụ tinh nhân tạo theo tỉ lệ tinh nguyên và đã pha loãng như trên. Bắt gà mái nhẹ nhàng, tay trái cầm chắc đùi tay phải gạt hết lông vũ xung quanh ổ nhớp và để lộ bộ phận sinh sản, đồng thời ngón cái ấn nhẹ vào chỗ mềm của phần bụng hơi chếch về bên trái. Khi ống dẫn trứng đc lộ ra thì nhanh chóng thao tác đưa xilanh/ống thụ tinh bơm tinh vào trong ống dẫn trứng của gà mái.
Chú ý đưa nhẹ nhàng vào khoảng 1-2cm sau đó từ từ thả tay đang ấn nhẹ vào chỗ mềm của phần bụng của gà mái ra đồng thời tiến hành bơm tinh, như vậy nhờ vào nhu động bên trong ống dẫn trứng tinh trùng sẽ di chuyển nhanh và dễ dàng hơn vào bên trong. Và chú ý sau khi lấy tinh của gà trống xong cần thụ thụ tinh xong trong vòng 30 phút.
Trên đây là những hướng dẫn đơn giản có thể giúp bà con chủ động thụ tinh nhân tạo cho gà nhà mình nhằm nâng cao hiệu quả chăn nuôi. Chúc bà con thành công!